Een element dat normaal zonder aandacht is, krijgt tijdens deze trainingsdag een stem: voicemail.
Een van de spelers naast me vertelt een verhaal over een (eventueel onopgelost) probleem. Daarna mogen de andere spelers achter (of voor) een scherm een voicemail inspreken vanuit een element uit het verhaal, de ervaring vanuit dat perspectief delen of een advies.
Eerst zit ik te luisteren en te kijken als medespelers opstaan en een voicemail laten klinken. Ik neem op wat er gebeurt. Mijn lijf heeft wat tijd nodig en na enkele minuten in deze stille achterover modus, merk ik dat ik ineens met een impuls overeind (nou ja ineens, met mijn huidige rug gaat dat met de nodige aandacht en tijd) kom en achter het scherm ga staan, onzichtbaar voor de speler die het verhaal vertelde.
Vanachter het scherm hoor ik mezelf ineens (nu echt ineens) als het ‘Bos’ spreken tot de speler, die in zijn verhaal in het bos liep. Het voelt heerlijk die donkere bosstem, die uit mijn lijf komt, de woorden die achter elkaar komen. Vooraf had ik geen idee wat ik zou gaan zeggen, het ontstond van achter het scherm. En ook nu, als ik dit achteraf opschrijf heb ik geen idee meer wat er gezegd is door me.
Wat ik wel weet: het was heerlijk, grappig, luchtig en mijn lichaam ging bubbelen van die luide diepbruine bulderstem die uit me kwam.
Andere wegen naar verbinding Het voelt ook als een mooie verbinding met de speler die het verhaal deelde. Ik zie hem niet, hij ziet mij niet. Maar ik ervaar dat zijn verhaal, dat ik vooraf in detail te observeerde, me nabij is en deel is van wat er nu door me heen stroomt. Ook al is dat een totaal ander perspectief dan hij vertelde.
Als ik achter het scherm uitkom zie ik de lachende ogen van de verteller en voeling nog steeds mijn lichaam. Ja er is mooie verbinding.
In het dagelijkse zeggen we vaak wat we denken wat de ander wil horen, bevestigen we de ander omdat we denken dat dat fijn is, of laten we juist onze criticus aan het woord om op te komen voor onze eigen mening. Er is dan vaak minder eigenheid, minder energie en aandacht in het (eigen!) lichaam en daarmee is er minder ik/jij om mee te verbinden.
Ik als talig persoon en met de liefde voor woorspel, taalkunst en kenner van de impact die taal heeft op ons brein en leven, doe liever niets af aan taal, de uniekheid van de mens met de taalcentra en hoe we daar gezond gebruik van kunnen maken voor expressie en verbinding. Leve onze verbale communicatie! En ook in deze oefening laat de verbale communicatie weten dat ik aandachtig heb geluisterd, dat de andere speler gehoord is door me.
Én daarnaast is er meer. Als dat ‘meer’ ongezien is, kan het verbale juist afdoen aan verbinding, ons als mens in de weg zitten en beperken, ons als groep polariseren of (innerlijk) ongehoord en ongezien, of opgesloten laten voelen.
We zijn zoveel meer als mens dan alleen verbaal (dus ook gedachten) te vatten valt.
In deze specifieke oefening, waarbij wij niet elkaars lichaamshouding zagen, elkaar niet geruststellend in de ogen konden kijken, is er nog steeds krachtige verbinding mogelijk, op een manier die we niet per se dagelijks ervaren of ontdekken.
We verbinden via de taal van verbeelding en dan via hoe ik uit mijn lichaam geluid laat komen, waar en hoe klanken ontstaan, de taal van intonatie, geluidstrilling, de prosodie van mijn stem. Dit brengt me meer nog bij mijn lichaam en bij het leven hier en nu. In verbinding met mij.
En al die onderdelen geven ruime informatie aan het zenuwstelsel van de ander, mijn speelmaatje in dit geval. Niet afgeleid door blikken of ‘kloppende’ perspectieven. Direct vanuit de klank, de trilling die geluid is, de beweging, energie en variatie van het geluid. In verbinding met de ander.
Op ontdekkingsreis met mijn stem
Sinds ergens 2014 herpakte ik bewuster de reis op ontdekking met mijn stem, In eerste instantie via yoga: pranayama en mantra. Ik leerde de klanken in mijn lichaam voelen en over de kracht ervan op gezondheid, energie en bewustzijn.
Emotie en schaamte kwamen ook kijken op deze reis. Het weerhield me die eerste jaren zelfs yogische stemklankoefeningen te doen als Tim thuis was. En na bloedzweetlefspieren durf, weigerde ik om klanken te maken in de tuin (want de buren..). In India kwam daarin grotere verandering. Yoga en klank zijn verbonden. En Indiase mensen zingen en klinken meer dan wij in Nederland, Ik voelde hoe ik genoot, geraakt werd en onvoorspelbare verbinding kon ontstaan.
Ik ontdekte in de jaren daarvoor al dat ik niet de enige was en bij veel mensen hun eigen stem schaamte aanraakt als ze hem anders gebruiken dan verbaal inhoudelijk.
En na terugkomst in Nederland gingen we moeiteloos doorgeven, of eigenlijk door laten vloeien wat wij ontvangen hadden. Ook brachten we klank maken en je stem laten horen, letterlijk, in onze lessen, retraites en schoolyoga (waar bij leerkrachten vaak meer terughoudendheid daarin was dan bij de kinderen..).
De eerste keer dat ik in een meditatief stil moment zou zingen trilde ik het uur vooraf als een rietje. Maar hey, dat stresssysteem doet het dus, ik ga iets nieuws doen dus logisch, en het wéten dat ik dit door te geven had was sterker. Kon geen stresssysteem tegen op.
De eerste keer dat ik met een groep klanken liet klinken in de prachtige akoestiek van de kapel van een voormalig klooster was spannend, maar natuurlijk. Het was absoluut en onomstotelijk dat ik daarin voorging en mensen in hun ongemak en schaamte ontmoette. Onze wezens trilden dan samen, in het lichte vrije klinkende en in de weerstand en het kleine.
In de verdieping kwamen natuurlijkerwijs mijn stemstem samen met een andere liefde van me: de oertalen, die ik ik sinds 2007 bestudeerde en voelde, maar nog niet via de klank van mijn stem ontdekte.
Het zijn de talen waar de betekenis van de woorden nog verbonden is met de klank die ze hebben. In het oud-Hebreeuws en Sanskriet bijvoorbeeld. En via deze betekenisvolleklanken ontdekte ik stemmen die uit me kwamen die nog nooit gehoord waren tijdens een 3 daagse onder de bezielende leiding van vocalartist Victoria Hannah
Het spelen met klank en stem kreeg via deze wegen ook in ons dagelijkse gezinslevennog meer ruimte, tot ontroering en grote irritatie van elkaar. Heerlijk 😉 en het breidde zich ongemerkt uit. Soms realiseerde ik me aan het eind van een week dat ik bij een kind, een buurvrouw in de deuropening, of collega zomaar klanken had staan produceren uit ontroering, pijn, blijheid of wat er dan ook wilde stromen, waarbij ik de verbijsterde ander energiek uitnodigde mee te doen en ze dat tot hun eigen schrik soms nog deden ook 😅
En hoe passend is het dan dat ook in de twee jaar opleiding bij Xandra van de The School of Play mijn stem mocht buitenspelen, zoals in bovenstaande oefening.
En kun jij je leren laven aan je eigen stem als je wil. Door het gewoon te doen, laat die klanken hun weg maar vinden zonder te bedenken. En als je deelneemt aan een van onze retraites, trainingen of lessen, zul je vast ook uitgenodigd worden daartoe. Laat je horen: laat je ziel expressie en vorm krijgen in klank. Wees eens de bulder van een bos 👻
