Wij mensen (volwassenen en kinderen!) hebben het vaak moeilijk als iets anders gaat dan we willen.
> Het bezoek doet niet aardig
> Je mag niet meespelen op het schoolplein
> Je baas heeft kritiek op je of je werk stopt
> Die leuke reis, workshop of relatie gaat niet door
> Je ouders hebben even geen tijd voor je
> Je vriendin zegt dat ze niet wil afspreken.
Of jonger nog: het eten mag niet tegen de muur gegooid of de autogordel moet aan.
Of groter: de dood van een bekende of zelfs geliefde komt nabij.
Ten eerste: Natuurlijk is het belangrijk te kijken hoe het zit met zowel de behoefte aan autonomie, grenzen en verbinding rondom ‘pijn’.
Daarnaast is capaciteit belangrijk: OEFENEN met veerkracht. En dat vraagt blootgesteld worden aan ongemak, teleurstelling en aan dat wat we (denken) niet (te) willen.
Tijd te gunnen en nieuwsgierigheid te hebben naar die vaardigheid.
“Wanneer je niet al heel jong leert dat er momenten zijn dat je pech kunt hebben, dan zal je of proberen alsnog je zin te krijgen of je geeft het op.”, schreef Thea Adema in 2017 in dit artikel
Jaren geleden gaf ik workshops rondom rouw en verlies bij kinderen en was dit een basis die ik mee gaf aan opvoeders.
Waarom?
Ouders, verzorgers en docenten leren hun kinderen het meest door hun eigen voorbeeld. Aan ons volwassenen dus de schone taak om zelf te oefenen. Met onze teleurstellingen.
Hoe doen wij volwassenen dat?
Protesteren, klagen, opgeven? Hoe je dat ook verwoord: het kan klinken als ‘laat maar’, ‘dit is stom/saai’, maar in de spirituele wereld klinkt dat eerder als ‘als iets niet lukt is het gewoon niet mijn weg’, of geef jij subtieler op met ‘ah ja, het past ook niet bij me’?
Of.. de andere kant op: ga je anderen verwijten maken? Zijn het de omstandigheden (het weer, de groep, de regels, etc) die maken dat je ermee stopt, en verklaar je dat als buiten je invloed?
Of schuil je achter een ‘persoonskenmerk’ – ik ben (hoog)sensitief, chaotisch, diepverwerkend (HB), voel te veel van anderen) om doorzetten van teleurstelling niet te hoeven aangaan? (En ligt dat aan buiten – ‘de wereld snapt mij gewoon niet of zet me onder druk)
Uitzoomen en jezelf waarnemen
Of merk je op wat er in je gebeurt aan emoties en zenuwstelselstaten? Wil je dat voelen, aankijken, zien hoe jouw gedachten bijdragen aan die werkelijkheid via je interpretaties en ben je onderweg al oefenend met niet-lukken, niet-weten, veel voelen en toch leren kiezen (voor bv ander gedrag)?
En oefenen we als opvoeders tegelijk (wat een klus hè, naast je hele eigen pad ;)) om onze reacties op het kind te bekijken?
In het artikel van Adema:
“Worden ouders boos? Gaan ze de strijd aan? Krijgt het kind bij nader inzien toch zijn zin? Of blijven ouders rustig en standvastig bij hun beslissingen en tonen ze leiderschap?
En als het dan toch echt om verdrietige en bijna onverteerbare zaken gaat?
Troosten ouders (docenten, begeleiders) dan hun kind door het gegeven te bagatelliseren? Proberen ze de teleurstelling voor hun kind te compenseren door hen iets aan te bieden als troost? Lachen ze de teleurstelling weg? Zeggen ze dat hun kind zich niet moet aanstellen? Geven ze snoep en lekkers als gewoonte om negatieve emoties weg te leren eten?”
Opvoederstaak
Onszelf observeren en reguleren als opvoeders om vrij te zijn in de reacties naar kinderen en hun emoties te kunnen opvangen, is niet vanzelfsprekend. Maar wel onze taak.
We kunnen onszelf en kinderen helpen te accepteren wat er is. Door kleine vormen van overgave aan alles wat er is in het leven te gebruiken. Faalaardigheid opzoeken. Zoek manieren om teleurstelling recht te doen.
Buigen voor de emotie
Thea Adema spreekt over het gebruik van het woord ‘jammerr’ met een buiging. Buigen als een vorm van overgave aan de teleurstelling, een handeling, om daarna weer ruimte te voelen voor iets anders.
De buiging wordt in systemisch werk ook regelmatig gebruikt. Te eren wat er is, in plaats van er tegen te vechten. Een bepaalde nederigheid naar de situatie en dus de teleurstelling. Dit is heel krachtig mits oprecht van binnenuit (zonder per se serieusheid), niet bedacht of sociaal/ ‘spiritueel’ wenselijk. Een buiging als handeling om het jammere of het rouwgevoel te erkennen.
Als vakspecialist Playfulness nodig ik mensen vaak uit om hun teleurstelling eens ruimte in een beweging te geven en om het nog groter te maken. Te ervaren wat er dan gebeurt. Of juist de teleurstelling of de rouw een schriftelijke ode te brengen. Hoe verrassend wat we dan ontdekken en ervaren!
Als vocal sound healer nodig ik mensen uit om hun ervaring van ongemak en teleurstelling of diep verdriet klank te geven.
Het zijn allemaal ingangen om te zijn met wat er in dat moment is. Er niet aan te willen ontsnappen, en er ook niet in verdrinken. De teleurstelling vorm laten krijgen (in klank, beweging, taal, interactie) en daarmee vanzelf door het menselijke systeem te voelen stromen. Aan de andere kant ontstaat ruimte.
Menselijke en compassievolle opvoeders
Als opvoeders ervaren we het gedrag van een kind met teleurstelling, of het meevoelen van die teleurstelling als ongemakkelijk als we geen adequaat belichaamd antwoord hebben.
Leef voor, benoem wat je zelf oefent, kies zelf voor faalaardigheid en zoek mislukking en teleurstelling (een nee krijge, afgewezen worden, etc) wat vaker bewust op om je eigen palet aan reacties te ontdekken en misschien zelfs te vergroten.
Daarmee kunnen we veilige aanwezigen zijn voor kinderen met al hun grote en kleine emoties. En daarin dus soms ook lekker de mist ingaan en dat met hen delen 😎
