Reisagent voor avontuurlijke levenskracht. Beweeg, adem, speel en deel je vrij

Categorie: Oude wijsheid (pagina 1 van 1)

Ode aan westerse en oosterse geneeswijze  

Ondertitel: Hoe ik door de Alpen rijdt met een staafmixer in mijn vinger en een glimlach op mijn gezicht

Het is een gewone (zover dat je daarvan spreekt op vakantie) dag in de Alpen: strakblauwe lucht, mijn zus die haar kinderen naar de crèche brengt en ik begin om 8 uur met Indiaas eten koken om de smaken fijn te laten samenkomen. De Indiase Dal is bijna klaar en ik maak vast pasta voor de vadav. Gember, knoflook en chili. Oh en een staafmixer. 

En dan gebeurt het. Er treedt een vertraging op, een versnelling en een geheugenmist. 

Ik móet nú de trap op, naar mijn echtgeliefde die boven bij mijn zus spullen voor een klimpicknick klaar maakt. Als een berggeit spring ik de trap op met drie treden tegelijk, onderwijl zijn naam roepend. Dit moet nú op adrenaline, weet ik.

Hij kijkt op bij mijn binnenstormen: ‘’Ah nee, lief toch!’ starend naar de staafmixer in mijn linker wijsvinger. Ook hij probeert het apparaat los te krijgen, maar het blijft zitten waar het zit. ‘Nu moet ik liggen’. 

Achteraf heb ik geen idee of de mixer nog ontkoppeld heb, hoe ik het mes van de staafmixer stabiel in mijn vinger hield, terwijl ik de sprongen omhoog maakte of wat precies gebeurde. Wel zie ik eindeloos vaak het beeld in vertraging van de mixer die door mijn vinger gaat. Drie keer. 

Horizontaal en met diepe yoga ademhalingen, en een stoot adrenaline, hou ik helder overzicht.

‘Haal een dokter!’, ‘Bel schoonbroer‘, ‘Kom maar bij me, meisje, kijk maar als je wil. Het komt wel goed.’

Dan concentreer ik me weer op mijn lijf, adem, vinger. De geruststellende hand van mijn lief op me. 

Onderweg naar het ziekenhuis en met wat

Dan de auto in, ondersteund, want inmiddels bevend en op punt van flauwvallen. Het halfuur naar het ziekenhuis zit vol bergbochten die aan mijn vlees trekken.

Mijn rechterhand houdt de mixer zo stabiel mogelijk. Die hand was eerder oorzaak. Ik haalde de kruiden uit de mixer met mijn linker wijsvinger en onbewust zette mijn rechterhand het gevaarte aan. 

Mijn brein, overrompeld door de plotse pijn links, liet 3x halfrond op zich wachten voordat het zich realiseerde dat mijn rechterhand de aanknop ingedrukt hield. Dat beeld van die ingedrukte knop en de ‘aha, die knop moet los’ zie ik een week later nog in vertraging. ‘Why? Wat zou dit zeggen?’, vraag je je dan toch af. Ik dan. En zal dat de komende tijd wel blijven doen 😊. 

Yogische glimlach en innerlijke getuige

Intussen lig ik nog in de autostoel en hoor mijn yogaleraar in gedachten weer zeggen: als je pijn of ongemak voelt, glimlach. En dat doe ik. 

Ook de diepe 1:2 ademhalingen en het observeren van wat er is. De jaren van yoga op en af de mat zijn geïntegreerd en komen me nu als vanzelf te hulp. 

Dat wat in mijn lijf gebeurt, als getuige waarnemen, maakt dat ik me zelfs blij voel. Het harde trillen van mijn lijf, de pijn, tranen die prikken, de bochten die ik niet helemaal kan opvangen, lief die een kussen onder mijn arm schuift en mijn hoofd aait, zwager die balans vindt tussen snel naar het ziekenhuis en niet teveel schommelingen, ik hou mezelf erbij en kalm, en weet de westerse traumahulp steeds dichterbij. 

Bizar genoeg komt een zin van Boudewijn de Groot steeds voorbij in mijn hoofd met bijhorend emotie:

  🎼 en dat ik me toch gelukkig voel 🎶

Dat blijft. Zelfs als echtgeliefde en schoonbroer niet mee de EHBO kamer in mogen. Als mijn Frans en het Engels van de dokter toch wat beperkt blijken. 

Don’t be serious, be sinecure

Ik lach hardop om het absurde van de situatie (wie lukt het om een staafmixer onbeweeglijk in de vinger te krijgen?) en om mezelf (dat ik op een moment als dit mijn wens vervuld zie, om oost en west op allerlei manieren samen te ervaren en in gedachte een blog schrijf). 

En zelfs in de dan volgende episode blijft de stille rust en een glimlach, naast de bezorgdheid om mijn vingertop. 

* 2 dokters, 5 soorten (van allerlei grootte) metaalknippers, 10 vloeken van de artsen, 1 lift-technicus voor advies aan de arts over min vinger in combinatie met de staafmixer, Onbekend aantal rukken aan mijn hand, 30 minuten 

* En dan alsnog een mes

En dan is de vinger vrij. Mijn hele lichaam komt voelbaar tot rust. 

Halleluja!!’, roept de verpleegster die voor de 5e keer kwam checken of het lukte het ding uit mijn vinger te krijgen.

De arts buigt attent de onwilllige staafmixer met flinke kracht (ik waarschuw hem natuurlijk met wijsvinger voor de scherpe mesjes) in bijna oorspronkelijke staat terug. 

Die is afgelopen week alweer gebruikt. Mijn vinger niet. 

Ps dank 💛  lieve family&friends voor jullie snelle rustige actie, opvang vd meiden en de after-grappen (ze zullen me wel levenslang achtervolgen).

#Jul2018 #beinthedoing #balansinbeweging #modderigespiritualiteit

Flow, stress en de menselijke werking

Onze natuurlijke staat is flow, maar het is niet onze enige menselijke staat. Alsof stress dan onnatuurlijk zou zijn. Dat is het niet.
Het is natuurlijk om heen en weer te (kunnen) bewegen tussen verruiming en expansie, met flow en dus focus.

Vanuit deze flow-default maakt ons systeem uitstapjes naar een actiever stress systeem, en dus niet andersom. Het stresssysteem is niet de basis, maar wordt actief als nodig.

Dat is lang niet altijd wat we ervaren. Het is regelmatig alsof ons lijf in voortdurende staat van gespannenheid is:
er gebeurt iets, iemand zegt iets, je voelt je niet gezien, onze gedachten draaien rond in zorgen, stress of oplossingen voor de dagelijkse problemen. Of analyses, uitleg.

Stress als vijand of een plagend zusje

Wat gebeurt er dan eindelijk? Er zijn (onbewuste) overtuigingen, of razendsnelle automatische gedachten vanuit ooit als onveilig ervaren situaties (waar we emotioneel alleen mee bleven).

De stress komt via die weg in ons systeem. Zet onze biologie op scherp, hartslag omhoog, onrust, beweeglijkheid of juist (mentale) verlamming. Het lijkt alsof de situaties ons stress geven en we geen keuze meer hebben. Dat voelt behoorlijk als klem zitten. En dat willen we niet, we willen er vanaf, en dat zet ons stress systeem ook weer aan.

Meestal zijn het dus beschermmechanieken via gedachten en overtuigingen, die maken dat de ervaring van stress (veel) te lang duurt en ontstaan de schadelijke gevolgen. Inclusief vele gezondheidsklachten en minder ervaren van welzijn en de flowstaat.

Onze cirkelende gedachten willen ons (vaak onhandig) beschermen en ons energiebudget regelen via emoties.

Het goede nieuws is: het is menselijk. Overtuigingen die niet levensbedreigend zijn maar wel je stresssysteem en emoties steeds aan zetten en ons verleiden ze te geloven. Dat gebeurt nou eenmaal in ons systeem.

Maar belangrijker: het feit dát jij voelt meer flow in je leven wil ervaren, is een bevestiging van hoe heel en gezond je bent. Je systeem wéét dat en streeft dat na. Vanzelf.

Daarop mee gaan, op kan op zichzelf al een ervaring van flow geven, ook met de emotie of onrust.

Ikzelf merk dat metaforen me vaak openen om dat te zien en voelen. Zo gebruik ik in de training en individuele trajecten vaak deze metafoor: Stress-signalen zijn als een plagend zusje.

Plagen tussen broertjes en zusjes is spelen met verschillende vormen van levensenergie. Het kan irritant voelen of grappig. Het kan je uitnodigen tot andere keuzes (ipv als een probleem op zich), emoties te lasten stromen of inspireren om te imiteren of emoties eens wat groter of kleiner te laten worden. Het is er, beiden doen het ermee. En liefde is er toch, er in, er doorheen, er onder.

Op zo’n manier naar stress kijken kan enorm bijdragen aan de ervaring van welzijn en onze interacties in werk- en privé situaties.

Verschillende mindsets rondom ‘stress’

Uit onderzoek in de jaren ’90 blijkt een groter overlijdensrisico bij stress, máár: alleen bij mensen die overtuigd waren dat stress schadelijk was voor hun gezondheid. Voor degenen die wel veel stress ervaarden en dat niet als schadelijk zagen, bleek de kans om eerder te overlijden niet groter, maar ze hadden juist het laagste risico van iedereen in de studie! 

Nu hoef je niet ineens jezelf te dwingen om alleen maar positief naar stress te kijken. Dat zou wel de moderne in onze maatschappij gangbare manier van denken zijn.

Maar het feit dát er verschillende manieren zijn om naar stress te kijken, die elk gevolgen hebben, leert ons dat onze blik dus bepaalt hoe onze werkelijkheid is. En we dus invloed hebben in hoeverre actie en bewustzijn een ervaring worden. Een ervaring van eenzijn.

Dat komt overeen bij wat oeroude tradities ons voorgeleefd hebben. Zowel de yogatraditie, de kabbala, de soefie, als de boeddhistische blik

Flow heeft ons stresssysteem nodig

Flow is een ervaring die past bij onze speelse aard, ons groei-instinct via ontdekkend genieten. Waar tijd weg lijkt te vallen en we in het moment boven onszelf uitstijgen. Waar moeite bij hoort, misschien zonder dat we het moeite noemen.

Want onderdeel van flow is actie, waar we ons ‘stress’ voor nodig hebben. Die ‘stress’ noemen we dan uitdaging. Of dat er balans tussen onze vaardigheid en hoe uitdagend een taak voor ons is.

Een ander onderdeel is aandacht richten. Dat gaat in flowstaat via nieuwsgierigheid en een innerlijke drive. Deze vaardigheid van focus (stresssysteem alweer) kan dus ook ingezet worden om flow ervaringen die er al zijn op te merken.

Inzicht in je eigen werking en vriendschap met je zenuwstelsel kan zomaar ineens golven van flow ervaring brengen (zelfs tijdens stress).

Dus ons (hele) Zelf, oude tradities en de wetenschap kunnen leiden naar het inzicht van de default staat ‘Flow’ én dus de ervaring ervan.

#beinthedoing #balansinbeweging #flow #stress #polyvagaaltheorie #modderigespiritualiteit #belichaamdleiderschap #embodiment #herwilderen #eigenwijsinevenwicht #naturalgrowth #speeljevrij #bewustzijn #oudetradities

Avidya, uit de Yoga Traditie

  • Ken je het inzicht van ‘onwetenheid’, Avidya, uit de Yoga Traditie?

Dit stelt dat de oorzaak van ons lijden niet pijn zelf is, maar de verwarring van onze geest. De onwetendheid waardoor we de ware natuur van onszelf en de wereld door elkaar halen met persoonlijkheid.

We lezen in Patanjali Yoga Sutra’s dat Avidya de eerste van 5 klesha’s is. Een klesha kun je zien als een soort bril waardoor we naar het leven kijken.

‘Vidya’ is een sanskriet woord en betekent wijsheid of kennis. Het voorzetsel ‘a’ betekent ‘niet’.

Het gaat bij Avidya om meer dan gebrek aan informatie. Het is een blindheid voor de realiteit onder schijnbare realiteit en het onvermogen om een onveranderlijk diepe connectie te ervaren met anderen, de bron en je ware zelf.

Deze onwetendheid wordt zichtbaar in overleefmechanieken, patronen en overtuigingen via relaties en ons ‘ik’.
Niet dát ze er zijn, dat is menselijk. Maar dat we geloven dat we ze ZIJN. We geloven dat onze gedachten en emoties ‘waar’ zijn. En laten ons meevoeren door een gedachtentrein naar een plek waar we ons ellendig of boos voelen.

Stel, je wordt wakker en kijkt naar buiten: ah nee, ‘weer een regendag’. Gevolgd door ‘ik ben ongeschikt voor dit klimaat’. En: ‘daar moet ik iets mee, zal ik verhuizen? Of nee, ik weet ook wel dat het is niet buiten me ligt. Ík ben gewoon wisselvallig en tja, depressie zit in de familie. Ik ga hulp zoeken.’

En je ochtend is bepaald. En het ergste? De rest van de dag nemen andere gedachtentreinen je óók in volle overtuiging mee.

Als je je niet gehoord voelt tijdens een vergadering op je werk, je partner niet overlegt, of iemand in de supermarkt tegen je uitviel. Als zorgen je overnemen, als de ander echt iets moet veranderen, of jijzelf.


We zien een idee, of gevoel als ‘van mij’ en oordelen dat als goed of slecht, blij of verdrietig. Zo zitten we in een loop.

Volgens vele oude tradities waaronder de yogafilosofie verwar je dan je niet-zelf (gedachte, stemming, staat) met het zelf (ware natuur).


Hoe stap je uit de verwarring van Avidya? Door te kijken naar je gedachten, emoties, met een oprechte vraag als:

  • Wie dacht ik dat ik ben?
  • Welke gedachte brengt lijden in mijn huidige situatie?
  • Welke zenuwstelselstaat brengt me deze gedachten?
  • Hoe kan ik ermee spelen?


En dan observator zijn van ons innerlijke toneel.

Zonder uit het menselijke te stappen, alle emoties mogen er zijn. Én er is overgave, een diep vertrouwen in het leven en de ware natuur.

Danst als je danst, huilt als je huilt en lach als je lacht. Zonder de bril van onwetenheid zie je erin de verbinding met je ware aard en het moment.

Dat gaat natuurlijk nooit altijd lukken hè..
Gelukkig.

Laten we imperfect genieten, compassie voelen, daadkrachtig voor waarden staan en regelmatig bewust inchecken bij onze ware aard en de serene stilte ervan.

Dan kunnen we het leven, onszelf en de ander met nog liefdevollere armen omarmen.

#beinthedoing #balansinbeweging #yogatraditie

Verlangen – de vraag die blijft

Verlangen kan een afleidend iets zijn, zoals verlangen naar Netflix, eten, seks, alcohol, sport, spelletjes, of oplossingen bedenken. Het is vaak een vorm van afleiding, vermijding of onderdrukking (van bv emotie).

Dit is het soort ‘verlangen’ dat in de yogafilosofie RAGA heet. Aantrekking. Willen wat nu meteen fijn voelt.

Het tegengestelde van aantrekking is afkeer. Dat waar je van weg wil, niet-fijn vindt, wordt in de yogatraditie ook DWESA genoemd.

Vanuit vele oude tradities is de uitnodiging hier bewust van te worden en ruimte of pauze te voelen. Zodat je geen speelbal wordt tussen fijn en niet-fijn, uitgeput door vermijding van niet-fijn, of verslaafd en onvrij aan ‘fijn’.

Een ander verlangen

Verlangen op een diepere laag heeft te maken met levensvreugde. Jouw richting. Of verlangen naar essentiële voeding om het leven te laten stromen om jouw authentieke bijdrage te geven aan wat het leven (via je omgeving) vraagt.

Dit verlangen komt in de buurt van bij SANKALPA, intentie, in de yogatraditie. Ik noem het ook wel ‘de vraag die mag blijven’.

Afstemmen op het tweede, het ‘verlangen ten leven’, valt te trainen. Via aandacht en ermee in actie zijn, doen, klank en beweging geven. Dat versterkt de verbindingen in je hersenens om op ontdekking te zijn met dat wat je jezelf gunt vanuit je ware natuur.

Felt sense en de vraag die blijft

Je kan als mens belichaamd bewust worden van dit levensverlangen via je felt sense – wat via je wijze lijf te voelen is. Dat kan zich tonen als diepe rust, kippenvel, een impuls om te bewegen, emotie, een zucht, gaap een beeld dat opkomt, of een kleur, of een glashelder inzicht (ahaa!).

Het gaat voorbij aan wat je wil voor je zgn gescheiden ik-je, naar de plek waar je in ontmoeting bent met alles om je heen. Naar wat je de wereld in kan brengen als jij. Je bent dienend door te dóen voor de samenleving – inclusief jezelf, namelijk in contact met jouw/de levensstroom (prana, ruach, chi).

Het vermoeden dat daar meer van mogelijk is, de vraag naar dat verlangen laten blijven, zonder te laten verdwijnen door één antwoord te geloven.

Verlangen dat je diepste groei dient

De vraag levend houden, ondanks alle antwoorden die je hoofd erop wil geven (en waar je ook lekker mee kan spelen als je wil, of je kiest om die gedachten als sneeuwvlokken verder laat glijden en opgaan in het geheel). Dienend aan jouw diepste natuurlijke groei-instinct en aan de hele samenleving. Want je brengt dan wat alleen jij op jouw manier te brengen hebt.

Wat gun jij jezelf? Hoe laat jij de vraag ronddwarrelen door je bestaan?

#beinthedoing #balansinbeweging #speeljevrij #polyvagaaltheorie #vrijmenselijk #modderigespiritualiteit #belichaamdleiderschap #embodiment #herwilderen #eigenwijsinevenwicht #naturalgrowth #devraagdieblijft #verlangen #sankalpa #voorbijfijnennietfijn

Samen spelen

Samen spelen. Om het nutteloze ervan, in verbinding en in het nu. 

Daarvoor reist vraag die daarbij steeds in andere vormen meereist:

Waar is de warme relatie die het veilig maakt om te vrij te ontdekken/spelen en waar creëert die vrije ontdekking een veilige relatie om samen aanwezig te zijn? 

Dat klinkt misschien als alleen mogelijk tijdens een training waar je bewust ruimte maakt voor ‘speelse oefeningen’.

Dat kan zeker een veilige omgeving zijn ermee te oefenen, maar eerlijk gezegd heb ik dit verband tussen speelsheid en relatie in het dagelijkse ontdekt.

Als ik natuurlijke speelsheid kwijt was, bleek ik me achteraf vaak onveilig bij iemand, een groep, systeem of in mijn lijf te voelen. Dan viel ik terug op mijn serieuze verbaliteit en uitleg. 

En het werkt dus twee kanten op. In veilige relatie stroomt vanzelf een speelsheid door me. Door elk mens op een eigen manier. Maar als ik desondanks -onveiligvoelend en al- kon inpluggen op speelsheid, bracht dat luchtigheid of een lach die de relatie per direct in het moment veiliger deed voelen.

Ik zag het in intieme relatie met Tim. Oh my, those light skyhighs and darks of middle earth. Achteraf allemaal magisch en tegelijk maakte het voor me zichtbaar hoe intiem speelsheid verbonden is met veilig in relatie voelen.

En ik ervaarde het bij de kinderen en hoe veiligheid bijdroeg aan hun vrije ontdekken en expressie en andersom. Met ons als ouders, maar ook (al dan niet) bij leerkrachten, zorgverleners in het ziekenhuis of de sportleraren. Als we merkten dat ze hun authentieke ontdekkende speelse aard ruimbaan gaven in een schooljaar was er altijd sprake van een veilige open nieuwsgierige relatie met de leerkracht.

Ik zag ook het keer op keer in mijn rol als sociaal (juridisch!) begeleider van vluchtelingen. Vooral de jongeren reageerden op mijn speelse, uitdagende authenticiteit. Deze jongeren die veelal zonder ouders hadden moeten opgroeien, waren gehard, vaak getraumatiseerd, en velen hadden geleerd om aan te haken bij de empathie van hun hulpverleners. Of hun eigen waarheid buiten onze stichting te houden en alleen wat ze dachten dat hoognodig was te delen.

Door het meer provocatieve op een natuurlijke manier in te zetten, ze onverwacht met een lach te confronteren of mijn eigen afgeleidheid of gevoel ruimte te geven in plaats van eeuwig hetzelfde dat van hen, kwamen ze gelijkwaardiger in relatie, voelden ze zich krachtiger in zichzelf. En maakten we samen speels een relatie was waarin het veilig was om kwetsbaar te delen.

En het gevolg deze ingang was dat ik meer dan gemiddeld zowel feitelijke, als emotionele en complexe informatie van hen kreeg waarmee ze op persoonlijk en sociaal, maar zelfs juridisch veel beter geholpen konden worden.

Daarom koos ik ook later als coördinator, liever sollicitanten die deze gave al toonden en konden/wilden uitbouwen, dan de juridisch-opgeleiden. Wat vast niet iedereen met me eens was 🙂 

Mijn ontdekkende aanwezige natuur heeft mij persoonlijk overal ter wereld gebracht, op avontuur. Steeds weer gedreven door in relatie te ontdekken, zakte ik in diepe oude culturen. Het verbond me gierend van inspiratie en betekenis met de aarde en de mensen erop.

Het in relatie zijn in wisselende combinatie met speelsheid, bracht ook oude wijzen die mijn leven mee vorm geven, het bracht oude tradities om dieperst te zijn in de verticale goddelijkaardse lijn en in de horizontaal compassievolle. Joods, Lakota, Yoga en Hindoeïsme/Boeddhisme.

Via de veilige relatie met vele mooie wijze mensen en onbevangen nieuwsgierige verwondering, herontdekten we de diepte en ervaring van woorden als Liefde, Vrijheid, Verbinding, Zin en Zijn. Bewustzijn.

Samen spelen.

De stilte roept en draagt – een week de eerste lockdown in

De stilte riep me luid deze afgelopen tijd. In isolatie op een Franse Berg. Zijn met wat is.
Zonder te willen redden (mezelf of anderen) of meteen in de actie te gaan terug naar functioneren.

Ik ben.
Zonder bezwering van de onrust, of dat nou gaat via oproepen tot lock down, complotinzichten of positieve energie het universum in sturen. Ik zag bijzondere online initiatieven, toch wilde mijn lijf, mijn ziel, niet mee.

Re-ti-rare – terugtrekken naar binnen, naar de essentie, de zingeving, daar was de flow.

Waar wil ik zijn?
Hoe wil ik zijn?
Met wie wil ik zijn?
Hoe draag ik bij aan het grote geheel?

We vertrokken de eerste dag tegen de stroom in.
Scholen dicht, alle lessen vervielen en dus ook al onze inkomsten. Naar de (waarschijnlijke) lockdown in Frankrijk, naar een uitgestorven bergdorp vol schone lucht, sneeuw, zon en liefde met familie.

Om te diep te verbinden met de aarde en het niet-weten.
Ik luister naar de berg in volledige isolatie.

Week 1 ging voorbij zonder dat ik iets poste op mijn tijdlijn, zonder dat ik inging op de vele mails met gratis online aanbod, zonder Netflix en met slechts een enkel whatsapp contact.

De kinderen startten vanuit de sneeuw met thuis-scholing. Ze werkten waar ze wilden en speelden waar nodig. Veel dus.

Als ik mijn iPad pakte omdat van alle kanten ideeën aangereikt waren om online toch aan inkomen te komen, legde ik hem binnen minuten weer weg. Niet uit de angst om zichtbaar te zijn, niet omdat ik me lamlendig voel of niet betrokken ben. Maar omdat mijn lichaam me de weg wees.

Wees stil. Ben hier.

Laat de digitale wereld. Luister naar de vogels, de beek die zich vult met smeltwater en de innerlijke roering. Voel de zon, de kou op deze hoogte en ruik de aarde. En dat deed ik.

Ik zong dagelijks om 8 uur s morgens in mijn eentje naar de berg een mantra. Omdat de plek in de zon me trok en ik er vanzelf heen liep. En elke dag bij dezelfde regel kwamen er tranen in mijn ogen en diep ontspanning, Het gaat over gedragen worden. Het grotere geheel, waar de berg met zijn grillige vorm symbool voor staat: het weet, wat ik niet weet.
De berg laadt me op en daagt me uit.

Deze week was mijn richting voor onze kinderen, mijzelf, ons nieuwe gezin van 9 en de rest van de wereld:
verbinding onder de oppervlakte, veilig gedragen voelen, emoties laten stromen, rouw erkennen, voeding voor lichaam en ziel ontvangen en volop genieten.

‘Hoe draag ik daarmee bij aan het grote geheel?’, vroeg ik, omdat de woorden nog ontbraken bij mijn diepere weten.
Een mooi mens antwoordde me: ‘Hoe meer we ons verankeren, hoe meer we bedding creëren met zn allen, van rust, liefde. Dus ja, zo draag je juist bij aan het grotere geheel’. Een andere vriendin appte me: ‘mooi hoe jullie een andere manier van kijken voorleven’.
En dat steunde me de ruimte te nemen om in de stilte te zijn en te wachten, te laten ontstaan als het tijd is.

We deden ook veel wel.

We aten twee keer per dag gezond met groenten en namen nodige supplementen.
We klommen dagelijks de berg op, buiten adem, en speelden met sleetjes.

We hielpen elkaar door te zitten met verwarring en voorbijkomende angsten.
We bespraken nieuws en deelden wat dat met ons hoofd en energie deed, zetten het uit en weer aan en weer uit.
We voelden angst toen Tim koorts kreeg en zich beroerd voelde, net als mijn zus en later Jana en Isha, maar ook nabijheid en vertrouwen.

We hielpen de kinderen met schoolwerk en leerden daar zelf van.
We lieten kinderen uithuilen en uitrazen in onze veilige armen en aandacht.

We starten elke dag op in verbinding met beide gezinnen, via yoga, gekke spelletjes en een eigenwijsje voor de dag en lieten oma in Nederland via beeldbellen meedoen.
We schreven enkele oprechte mails en wensen aan geliefden overal ter wereld.
Tim en ik lagen dagelijks tegen elkaar aan, liefde die overvloedig doorstroomt.

We vierden een hele dag de lente met taart, muziek, buitenspelen en zaadjes planten.
We vonden de eerste paarse bloempjes naast de paden waar de sneeuw net weg is.
We zien de lucht steeds blauwer worden.
Ik las met tranen in mijn ogen ‘en de lente wist het niet’ voor aan zus en lief.

We dansten een avond uitbundig met elkaar op ‘Leef alsof het je laatste dag is!’.

Ik ging op alle perspectieven staan rond dit virus en de ontregeling van de samenleving. Ik doorvoelde ze zover dat kan. Het gaat er niet om wat waar is. Het zijn allemaal delen van de werkelijkheid. Angst is geen tegengestelde van liefde, het is er deel van.

Lief en ik liepen met woorden, gevoelens en voorbeelden om de kern heen, de kern waar deze wereldwijde situatie een gevolg of uiting van is. ‘Een lek in het zwijgen’ noemen wij dat, naar een dichtregel die we in poëziedorp Watou leerden kennen.

Het onzegbare, te groot voor ons cognitieve brein, maar van essentiële waarde om aandacht aan te geven en er dus samen om heen te blijven lopen.

Ik ben vrij om te kiezen waar ik me mee wil verbinden.
Jij ook.

En vandaag voelde ik hoe de energie veranderde.
Er wil meer in actie door me heen, ook wat online, ook met bijdragen wat ik vanaf mijn unieke plek bij te dragen heb.
Ik ben nieuwsgierig naar hoe.

Vandaag was de eerste dag hier dat de zon niet scheen en ‘mijn ‘ (the one I talk to) berg in de wolken hing. En ik ging na onze yogastart, schooljuf-rol en ontbijt alleen de berg op, hijgend door de sneeuw, hoorde de bomen kraken, vond de eerste lentebloemen, zakte tot mijn knieën in de sneeuw (weet je hoe zwaar het dan is om zelfs maar 20 meter te lopen?!) en rolde zijwaarts de berg af. Gewoon om levenslust ultiem te ervaren.
Zodat ik daarvan vol gevoed weer door kan geven, naast zingeving (incl rouw, emoties, betekenis geven) en modderige spiritualiteit.

De eerste cliënt mailde me zojuist voor een online afspraak. Flow. Synchroniciteit.

Ik ben dankbaar. Dat we onze buik-keuzes volgen. Ondanks twijfel toch de vertraging en de afstemming volgen. Tegen de stroom in lijkt het soms, maar het is misschien eerder surfen op de onderstroom.

I wish us all well ❤ ❤

# 24 maart 2020

Dag van de aarde in mij

Ik vond het lang onzin om zo bewust stil te staan bij deze dag. De berg staat massief nu voor me.

Earth Day vandaag 22 april voor de 50e keer en de Alpen Reuzen zijn onverschillig. Voor de klein-menselijke keuzes, voor het lijden en de liefde. Mijn keuze voor aanraking of anderhalve meter afstand (die in Frankrijk overigens 1 meter is) maakt de berg niet uit. Ze zijn met wat is. Welk weer er ook over hen neerdaalt, ze bewegen op hun trage manier mee. Ze zullen er nog lang zijn nadat ik en mijn hele generatie dood ben/is. Dat betekent iets voor me: Overgave, vertrouwen & invloed.
Aan mij te ontdekken wanneer en waar ik wat te doen heb van die drie.

De bergen zijn grillig, de toppen niet glad, maar vol uitstekende punten, stukken sneeuw en stukken rots. Op de meeste plekken komt geen mens. Maar de uitdaging staat er, als ik wil kan ik die aangaan, de berg beklimmen en ontdekken waar ik sta met mijn conditie, mijn mentale staat, mijn emotie en mijn kunst tot genieten en het geven van betekenis.

De berg is ook een omhulling, ik ben omringd door vele pieken met schone lucht en geborgenheid. Ze weten van geen wijken voor de mens en zijn plannetjes. Er is meer dan wij ooit cognitief kunnen weten, zoveel weet ik 🙂 en daar staan ze mee om me heen. Ik kan hier zijn met al mijn verdriet, boosheid, vreugde. Getroost en gezien, zonder enige intentie van de berg. De doelloosheid maakt het veilig en puur.

En tot slot geven de bergen me overweldigende schoonheid. Niet te negeren zo diep. Het is een soort energetische voeding. Bij elke blik die per ongeluk op een van de toppen valt, voel ik een stroom van warm geluk door me heen gaan. Levenslust, een vanzelfsprekende glimlach. De schoonheid die ik wil inademen.

De dag van de aarde was voor mij jarenlang een beetje zeurderig hippie-ding en ook ‘overal moet tegenwoordig een dag voor zijn’ en ‘alleen een specifieke groep van de maatschappij viert deze’. Tot ik bij vier zusters van Liefde, mijn collega’s en werkburen maar vooral vrienden, uitgenodigd werd voor de ‘De Dag van de Aarde’. Dat zij, naast hun eigen traditie, deze nieuwe traditie omarmden vanuit hun eigen stevige waarden, maakte dat ik met tranen in mijn ogen in de grote cirkel van mensen stond die dag. Toen we een boompje planten in het midden en met elkaar stil bewust waren van de aarde waarop we leven en de zorg ervoor, was dat het begin van iets nieuws op mijn weg van levenslust.

Sinds die dag dansen we als gezin jaarlijks om het vuur voor de aarde, op allerlei verschillende plekken, we planten zaadjes en voelen de verbinding en eenheid. Zorgen nog bewuster voor onze planeet.

En vandaag staar ik honderden keren naar de toppen voor me, zoals ik de afgelopen weken dagelijks deed. Deze dag is geïntegreerd in mijn dagelijkse leven, met de aarde en de mens aan de basis van levenslustig en vol-ledig het leven met alles wat er is door me laten stromen.

#april 2020

Bulder als het bos

Een element dat normaal zonder aandacht is, krijgt tijdens deze trainingsdag een stem: voicemail.

Een van de spelers naast me vertelt een verhaal over een (eventueel onopgelost) probleem. Daarna mogen de andere spelers achter (of voor) een scherm een voicemail inspreken vanuit een element uit het verhaal, de ervaring vanuit dat perspectief delen of een advies.

Eerst zit ik te luisteren en te kijken als medespelers opstaan en een voicemail laten klinken. Ik neem op wat er gebeurt. Mijn lijf heeft wat tijd nodig en na enkele minuten in deze stille achterover modus, merk ik dat ik ineens met een impuls overeind (nou ja ineens, met mijn huidige rug gaat dat met de nodige aandacht en tijd) kom en achter het scherm ga staan, onzichtbaar voor de speler die het verhaal vertelde.

Vanachter het scherm hoor ik mezelf ineens (nu echt ineens) als het ‘Bos’ spreken tot de speler, die in zijn verhaal in het bos liep. Het voelt heerlijk die donkere bosstem, die uit mijn lijf komt, de woorden die achter elkaar komen. Vooraf had ik geen idee wat ik zou gaan zeggen, het ontstond van achter het scherm. En ook nu, als ik dit achteraf opschrijf heb ik geen idee meer wat er gezegd is door me. 

Wat ik wel weet: het was heerlijk, grappig, luchtig en mijn lichaam ging bubbelen van die luide diepbruine bulderstem die uit me kwam. 

Andere wegen naar verbinding Het voelt ook als een mooie verbinding met de speler die het verhaal deelde. Ik zie hem niet, hij ziet mij niet. Maar ik ervaar dat zijn verhaal, dat ik vooraf in detail te observeerde, me nabij is en deel is van wat er nu door me heen stroomt. Ook al is dat een totaal ander perspectief dan hij vertelde.

Als ik achter het scherm uitkom zie ik de lachende ogen van de verteller en voeling nog steeds mijn lichaam. Ja er is mooie verbinding. 

In het dagelijkse zeggen we vaak wat we denken wat de ander wil horen, bevestigen we de ander omdat we denken dat dat fijn is, of laten we juist onze criticus aan het woord om op te komen voor onze eigen mening. Er is dan vaak minder eigenheid, minder energie en aandacht in het (eigen!) lichaam en daarmee is er minder ik/jij om mee te verbinden. 

Ik als talig persoon en met de liefde voor woorspel, taalkunst en kenner van de impact die taal heeft op ons brein en leven, doe liever niets af aan taal, de uniekheid van de mens met de taalcentra en hoe we daar gezond gebruik van kunnen maken voor expressie en verbinding. Leve onze verbale communicatie! En ook in deze oefening laat de verbale communicatie weten dat ik aandachtig heb geluisterd, dat de andere speler gehoord is door me.

Én daarnaast is er meer. Als dat ‘meer’ ongezien is, kan het verbale juist afdoen aan verbinding, ons als mens in de weg zitten en beperken, ons als groep polariseren of (innerlijk) ongehoord en ongezien, of opgesloten laten voelen. 

We zijn zoveel meer als mens dan alleen verbaal (dus ook gedachten) te vatten valt.

In deze specifieke oefening, waarbij wij niet elkaars lichaamshouding zagen, elkaar niet geruststellend in de ogen konden kijken, is er nog steeds krachtige verbinding mogelijk, op een manier die we niet per se dagelijks ervaren of ontdekken.

We verbinden via de taal van verbeelding en dan via hoe ik uit mijn lichaam geluid laat komen, waar en hoe klanken ontstaan, de taal van intonatie, geluidstrilling, de prosodie van mijn stem. Dit brengt me meer nog bij mijn lichaam en bij het leven hier en nu. In verbinding met mij.

En al die onderdelen geven ruime informatie aan het zenuwstelsel van de ander, mijn speelmaatje in dit geval. Niet afgeleid door blikken of ‘kloppende’ perspectieven. Direct vanuit de klank, de trilling die geluid is, de beweging, energie en variatie van het geluid. In verbinding met de ander.

Op ontdekkingsreis met mijn stem

Sinds ergens 2014 herpakte ik bewuster de reis op ontdekking met mijn stem, In eerste instantie via yoga: pranayama en mantra. Ik leerde de klanken in mijn lichaam voelen en over de kracht ervan op gezondheid, energie en bewustzijn.

Emotie en schaamte kwamen ook kijken op deze reis. Het weerhield me die eerste jaren zelfs yogische stemklankoefeningen te doen als Tim thuis was. En na bloedzweetlefspieren durf, weigerde ik om klanken te maken in de tuin (want de buren..). In India kwam daarin grotere verandering. Yoga en klank zijn verbonden. En Indiase mensen zingen en klinken meer dan wij in Nederland, Ik voelde hoe ik genoot, geraakt werd en onvoorspelbare verbinding kon ontstaan.

Ik ontdekte in de jaren daarvoor al dat ik niet de enige was en bij veel mensen hun eigen stem schaamte aanraakt als ze hem anders gebruiken dan verbaal inhoudelijk.

En na terugkomst in Nederland gingen we moeiteloos doorgeven, of eigenlijk door laten vloeien wat wij ontvangen hadden. Ook brachten we klank maken en je stem laten horen, letterlijk, in onze lessen, retraites en schoolyoga (waar bij leerkrachten vaak meer terughoudendheid daarin was dan bij de kinderen..).

De eerste keer dat ik in een meditatief stil moment zou zingen trilde ik het uur vooraf als een rietje. Maar hey, dat stresssysteem doet het dus, ik ga iets nieuws doen dus logisch, en het wéten dat ik dit door te geven had was sterker. Kon geen stresssysteem tegen op.

De eerste keer dat ik met een groep klanken liet klinken in de prachtige akoestiek van de kapel van een voormalig klooster was spannend, maar natuurlijk. Het was absoluut en onomstotelijk dat ik daarin voorging en mensen in hun ongemak en schaamte ontmoette. Onze wezens trilden dan samen, in het lichte vrije klinkende en in de weerstand en het kleine.

In de verdieping kwamen natuurlijkerwijs mijn stemstem samen met een andere liefde van me: de oertalen, die ik ik sinds 2007 bestudeerde en voelde, maar nog niet via de klank van mijn stem ontdekte.

Het zijn de talen waar de betekenis van de woorden nog verbonden is met de klank die ze hebben. In het oud-Hebreeuws en Sanskriet bijvoorbeeld. En via deze betekenisvolleklanken ontdekte ik stemmen die uit me kwamen die nog nooit gehoord waren tijdens een 3 daagse onder de bezielende leiding van vocalartist Victoria Hannah

Het spelen met klank en stem kreeg via deze wegen ook in ons dagelijkse gezinslevennog meer ruimte, tot ontroering en grote irritatie van elkaar. Heerlijk 😉 en het breidde zich ongemerkt uit. Soms realiseerde ik me aan het eind van een week dat ik bij een kind, een buurvrouw in de deuropening, of collega zomaar klanken had staan produceren uit ontroering, pijn, blijheid of wat er dan ook wilde stromen, waarbij ik de verbijsterde ander energiek uitnodigde mee te doen en ze dat tot hun eigen schrik soms nog deden ook 😅

En hoe passend is het dan dat ook in de twee jaar opleiding bij Xandra van de The School of Play mijn stem mocht buitenspelen, zoals in bovenstaande oefening.

En kun jij je leren laven aan je eigen stem als je wil. Door het gewoon te doen, laat die klanken hun weg maar vinden zonder te bedenken. En als je deelneemt aan een van onze retraites, trainingen of lessen, zul je vast ook uitgenodigd worden daartoe. Laat je horen: laat je ziel expressie en vorm krijgen in klank. Wees eens de bulder van een bos 👻

Wijsheid in het woud

Nou meiden, meer jungle kunnen we jullie niet geven”. Ik kijk om me heen en kan alleen maar stil zijn. We zijn na drie uur klauteren, soppen en vallen, zonder een enkel bestaand pad te hebben gezien, aangekomen bij de waterval waarmee een zijrivier van de Rio Napo begint. Midden in het regenwoud, totaal verlaten van de bewoonde wereld.

Met een vriendin ben ik als twintigjarige naar Equador gereisd om een vriend op te zoeken. Vriend B, met wie hij daar is, beklinkt ons moment ergens tussen Tena en Mishualli met bovenstaande woorden. Alle vier worden we in stilte overspoeld door geluk. Ik neem een duik in het water en laat de tocht hierheen nog eens door me heen gaan.

Angsten, aanvaringen en acceptatie

Het was soms pittig, hijgend beklommen we rots na rots door de dichte begroeiing en soms trokken de jongens ons omhoog. Op een moment viel mijn vriendin verkeerd en haalde haar hand flink open. We waren niet op pad gegaan met een EHBO kistje en dit moest wel verbonden worden. Met een afgescheurd T-shirt is een drukverbandje aangelegd. En ze besloot toch door te gaan.

Ergens onderweg leun ik tegen een rots om verder te komen en schreeuw het uit. Mijn spinnenfobie wordt ultiem beproefd: er loopt een reusachtige spin over mijn hand, groter dan mijn hand zelf. Ik sta in shock na te trillen en besluit dat deze angst nu geen ruimte heeft. We moeten hoe dan ook terug naar de bewoonde wereld, die inmiddels 2 uur lopen ver is. We gaan verder. (Die nacht zal ik continu vreselijke nachtmerries hebben over spinnen die mijn leven overnemen. Achteraf een keerpunt, mijn fobie reduceerde de jaren erna tot ongemak rond spinnen.)

Het water slingert me onderuit, ik ga kopje onder en voel de natuurkracht volledig

Een stuk verder moeten we de rivier oversteken, vanwege onmogelijk door te komen begroeiing aan onze kant. Zorgvuldig is een plek in de rivier gezocht, smal genoeg om een touw te spannen. Een van de heren worstelt zich door de hevige stroom heen met één kant van het touw. Dan ga ik en ik voel me onoverwinnelijk. Spanning en blijdschap stromen door me heen en ik loop niet volgens opdracht stroomopwaarts langs het touw, maar aan de andere kant. Ik laat het touw zelfs even los om de kracht van het water volledig te ervaren.

Dan gaat het mis. Het water slingert me onderuit, ik ga kopje onder en voel de natuurkracht volledig. Vriend B aan de overkant gooit me een touw toe, terwijl ik met de stroom mee genomen word. Wonderbaarlijk genoeg weet ik dat met één hand uit de lucht te grissen, als mijn hoofd een moment boven water komt. Hij trekt me tegen de rots aan, waar ik met zijn hulp, trillende benen en moeite tegenop klim. Ik lach stralend van adrenaline ‘dat was een ervaring!’ en krijg een klap in mijn gezicht en een donderpreek. Of ik wel besef hoe dichtbij verdrinken het was en dat hij dan zijn leven had moeten wagen door me achterna te springen. Vriendelijk verzoek om de situatie serieus te nemen.

De angst voor afwijzing kan het niet op tegen de angst voor de hoogte, de val

En nu zwemmen we vreedzaam onder de waterval en klim ik voorzichtig achter vriend A aan omhoog tot halverwege de waterval. Doel is om er van af te springen, terug klimmen is te gevaarlijk. En dan blokkeer ik.

Ik durf met geen mogelijkheid. Hoe ze ook op me inpraten – en ik op mezelf- en wat ze ook voordoen aan sprongen, ik lijk verstijfd. De tijd verstrijkt en ik met mijn onoverwinnelijkheid voel me behoorlijk stom. Maar de angst voor afwijzing kan het niet op tegen de angst voor de hoogte, de val, of wat het ook is. Vriend A komt naast me zitten. Praat rustig, maakt grappen. Hoelang we daar zitten weet ik niet, maar samen komen we zover dat ik spring. Mijn gezicht vertrokken van angst en dan de bevrijding van het water, de opluchting en overwinning. Ik kom boven.

Van waterval naar wijsheid

Regenwouden, oceanen, of woestijnen en oude beschavingen als de Maya, Australische Aboriginals, of Kelten, hebben me vele keren geopend. Van alle reizen door de jaren heen raakten vooral die ontmoetingen aan een kracht in mezelf.

Enkele jaren terug deed ik vanuit deze verwondering een basiscursus Sjamanisme. We mogen daar een Axis Mundi (Latijn voor ‘wereldas’) vinden in onze herinneringen. Dit oeroude begrip geeft een verbindingslijn aan tussen het zichtbare en het onzichtbare, tussen het aardse en andere sferen. Via een geleide meditatie en de klanken van de trom, sta ik twintig jaar later ineens weer in de jungle van Equador, bij die waterval. Bijna net zo echt als toen.

Nu erover schrijvend, kan ik geen beter pad van verbinding bedenken dan dat. Daar vielen krachtinspanning, avontuur en overgave samen. Daar werd afzondering van de maatschappij gecombineerd met een wonderlijke nabijheid van mijzelf, rauwe prachtige natuur en vrienden. Daar werden grote angsten verbonden met moed en liefde en er was begrenzing. Ze reisden alle mee, op een manier waar ik toen aan toe was. Daar was ik deel van de wilde natuur. Daar heersten natuurwetten. Daar hing energie van het woud, die ons alle vier oversteeg.

Ik ben blij dat de herinnering levend werd en een levenslange hulpbron mag zijn. Die plek is toegerust me te verbinden met de wijsheid in en om me heen. Ik ga er regelmatig heen en reis door al dat moois in me.

Wat is jouw innerlijke plek waar zoveel samenkomt dat deze bijdraagt aan je evenwicht?