Reisagent voor avontuurlijke levenskracht. Beweeg, adem, speel en deel je vrij

Tag: hoogsensitief (pagina 1 van 2)

Omgaan met teleurstelling – kind & opvoeder

Wij mensen (volwassenen en kinderen!) hebben het vaak moeilijk als iets anders gaat dan we willen.

> Het bezoek doet niet aardig

> Je mag niet meespelen op het schoolplein

> Je baas heeft kritiek op je of je werk stopt

> Die leuke reis, workshop of relatie gaat niet door

> Je ouders hebben even geen tijd voor je

> Je vriendin zegt dat ze niet wil afspreken.

Of jonger nog: het eten mag niet tegen de muur gegooid of de autogordel moet aan.

Of groter: de dood van een bekende of zelfs geliefde komt nabij.

Ten eerste: Natuurlijk is het belangrijk te kijken hoe het zit met zowel de behoefte aan autonomie, grenzen en verbinding rondom ‘pijn’.

Daarnaast is capaciteit belangrijk: OEFENEN met veerkracht. En dat vraagt blootgesteld worden aan ongemak, teleurstelling en aan dat wat we (denken) niet (te) willen.

Tijd te gunnen en nieuwsgierigheid te hebben naar die vaardigheid.

“Wanneer je niet al heel jong leert dat er momenten zijn dat je pech kunt hebben, dan zal je of proberen alsnog je zin te krijgen of je geeft het op.”, schreef Thea Adema in 2017 in dit artikel

Jaren geleden gaf ik workshops rondom rouw en verlies bij kinderen en was dit een basis die ik mee gaf aan opvoeders.

Waarom?

Ouders, verzorgers en docenten leren hun kinderen het meest door hun eigen voorbeeld. Aan ons volwassenen dus de schone taak om zelf te oefenen. Met onze teleurstellingen.

Hoe doen wij volwassenen dat?

Protesteren, klagen, opgeven? Hoe je dat ook verwoord: het kan klinken als ‘laat maar’, ‘dit is stom/saai’, maar in de spirituele wereld klinkt dat eerder als ‘als iets niet lukt is het gewoon niet mijn weg’, of geef jij subtieler op met ‘ah ja, het past ook niet bij me’?

Of.. de andere kant op: ga je anderen verwijten maken? Zijn het de omstandigheden (het weer, de groep, de regels, etc) die maken dat je ermee stopt, en verklaar je dat als buiten je invloed?

Of schuil je achter een ‘persoonskenmerk’ – ik ben (hoog)sensitief, chaotisch, diepverwerkend (HB), voel te veel van anderen) om doorzetten van teleurstelling niet te hoeven aangaan? (En ligt dat aan buiten – ‘de wereld snapt mij gewoon niet of zet me onder druk)

Uitzoomen en jezelf waarnemen
Of merk je op wat er in je gebeurt aan emoties en zenuwstelselstaten? Wil je dat voelen, aankijken, zien hoe jouw gedachten bijdragen aan die werkelijkheid via je interpretaties en ben je onderweg al oefenend met niet-lukken, niet-weten, veel voelen en toch leren kiezen (voor bv ander gedrag)?

En oefenen we als opvoeders tegelijk (wat een klus hè, naast je hele eigen pad ;)) om onze reacties op het kind te bekijken?

In het artikel van Adema:

“Worden ouders boos? Gaan ze de strijd aan? Krijgt het kind bij nader inzien toch zijn zin? Of blijven ouders rustig en standvastig bij hun beslissingen en tonen ze leiderschap?

En als het dan toch echt om verdrietige en bijna onverteerbare zaken gaat?
Troosten ouders (docenten, begeleiders) dan hun kind door het gegeven te bagatelliseren? Proberen ze de teleurstelling voor hun kind te compenseren door hen iets aan te bieden als troost? Lachen ze de teleurstelling weg? Zeggen ze dat hun kind zich niet moet aanstellen? Geven ze snoep en lekkers als gewoonte om negatieve emoties weg te leren eten?”

Opvoederstaak

Onszelf observeren en reguleren als opvoeders om vrij te zijn in de reacties naar kinderen en hun emoties te kunnen opvangen, is niet vanzelfsprekend. Maar wel onze taak.

We kunnen onszelf en kinderen helpen te accepteren wat er is. Door kleine vormen van overgave aan alles wat er is in het leven te gebruiken. Faalaardigheid opzoeken. Zoek manieren om teleurstelling recht te doen.

Buigen voor de emotie

Thea Adema spreekt over het gebruik van het woord ‘jammerr’ met een buiging. Buigen als een vorm van overgave aan de teleurstelling, een handeling, om daarna weer ruimte te voelen voor iets anders.

De buiging wordt in systemisch werk ook regelmatig gebruikt. Te eren wat er is, in plaats van er tegen te vechten. Een bepaalde nederigheid naar de situatie en dus de teleurstelling. Dit is heel krachtig mits oprecht van binnenuit (zonder per se serieusheid), niet bedacht of sociaal/ ‘spiritueel’ wenselijk. Een buiging als handeling om het jammere of het rouwgevoel te erkennen.

Als vakspecialist Playfulness nodig ik mensen vaak uit om hun teleurstelling eens ruimte in een beweging te geven en om het nog groter te maken. Te ervaren wat er dan gebeurt. Of juist de teleurstelling of de rouw een schriftelijke ode te brengen. Hoe verrassend wat we dan ontdekken en ervaren!

Als vocal sound healer nodig ik mensen uit om hun ervaring van ongemak en teleurstelling of diep verdriet klank te geven.

Het zijn allemaal ingangen om te zijn met wat er in dat moment is. Er niet aan te willen ontsnappen, en er ook niet in verdrinken. De teleurstelling vorm laten krijgen (in klank, beweging, taal, interactie) en daarmee vanzelf door het menselijke systeem te voelen stromen. Aan de andere kant ontstaat ruimte.

Menselijke en compassievolle opvoeders

Als opvoeders ervaren we het gedrag van een kind met teleurstelling, of het meevoelen van die teleurstelling als ongemakkelijk als we geen adequaat belichaamd antwoord hebben.

Leef voor, benoem wat je zelf oefent, kies zelf voor faalaardigheid en zoek mislukking en teleurstelling (een nee krijge, afgewezen worden, etc) wat vaker bewust op om je eigen palet aan reacties te ontdekken en misschien zelfs te vergroten.

Daarmee kunnen we veilige aanwezigen zijn voor kinderen met al hun grote en kleine emoties. En daarin dus soms ook lekker de mist ingaan en dat met hen delen 😎

Flow en stress

Onze natuurlijke staat is flow, maar het is niet onze enige menselijke staat. Alsof stress dan onnatuurlijk zou zijn. Dat is het niet. Het is juist natuurlijk om heen en weer te (kunnen) bewegen tussen verruiming en expansie, met flow en focus.

Wel lijken we allemaal onbewust te weten dat die flow-staat natuurlijk is (we willen er meer van), oude tradities wijzen ons al lang de weg en ook de wetenschap onderschrijft steeds vaker dat onze default staat ‘Flow’ is. Flow is de ervaring die past bij onze speelse aard, ons groei-instinct via ontdekkend genieten.

Vanuit deze flow-default maakt ons systeem uitstapjes naar een actief stress systeem, en dus niet andersom. Het stresssysteem is niet de basis, maar wordt soms actief.

Stress als vijand of een plagend zusje?

Dat is lang niet altijd wat we ervaren. Het is regelmatig alsof ons lijf in voortdurende staat van gespannenheid is, onze gedachten alleen maar ronddraaien in zorgen, stress of oplossingen voor de dagelijkse problemen.

De stress komt vaak in ons systeem via (onbewuste) overtuigingen, of eerder als onveilig ervaren situaties waar we alleen mee bleven. Het lijkt alsof de situaties ons stress geven en we geen keuze meer hebben. Dat voelt behoorlijk als klem zitten. Soms (vaak) zijn het onze beschermmechanieken die maken dat de ervaring van stress (veel) te lang duurt en ontstaan de schadelijke gevolgen. Inclusief vele gezondheidsklachten en minder ervaren van welzijn en flow.

Het goede nieuws is: dit is natuurlijk en menselijk! Dat jij meer behoefte voelt aan flow in je leven is een bevestiging van hoe heel en gezond je bent. Je systeem wéét dat en streeft dat na.

Onze gedachten willen ons beschermen en ons energiebudget regelen via emoties. Maar die herhalende gedachtensoorten zetten vaak ons stresssyeteem aan.

Als we die stresssignalen kunnen gaan zien als een plagend zusje dat je juist uitnodigt tot andere keuzes, draagt dat enorm bij aan welzijn (komt vast een uitgebreid ander blog over). En onze interacties in werk- en privé situaties.

Vrienden met je zenuwstelsel voor flow, zelfs tijdens stress

Wat je hierbij kan ondersteunen is een warm (belichaamd) inzicht in je zenuwstelsel en de werking van emoties. De theorie van de Nervus Vagus uit de Polyvagaal Theorie helpt vele snel-diep-denkers en intensvoelers om het te gaan ervaren, lijfelijk.

Zet je natuurlijke nieuwsgierig aan om te gaan exploreren in jezelf, met anderen en in allerlei situaties. Merk maar eens op of dat kleine andere keuzes ook andere ervaringen van ruimte en licht brengen.

Zodra de ontspanning via ontdekken en experimenteren de ruimte krijgt, keren we haast vanzelf terug naar onze ‘natuurlijke flow staat’.

Dat brengt soms ongemak en stress, omdat we het niet gewend zijn. Maar zolang we met een glimlach nieuwsgierig kunnen blijven naar wat er in ons en de ander gebeurt, kan de flowstaat ons soms zomaar weer overvallen.

Dat kan uiteindelijk zelfs tijdens ongemak, onrust of stress. Dat vraagt wel iets.

  • Inzicht in jezelf/het biologische menselijke systeem
  • Experimenteren en dóen – eerst vanuit een veilige verbinding (met lijf en omgeving)

En als vervolg kunnen we ook in interactie met (de zenuwstelsels van) anderen gaan ontdekken en op reis blijven. Want we hebben onbewust altijd contact met en invloed op het zenuwstelsel van de mensen om ons heen.

Wil je naast zelf, ook op expeditie mét reisbegeleiding?

Zelf uitproberen is leuk, geniet er vooral van. Maar als je daarnaast van reisbegeleiding en wat gezelschap onderweg houdt: welkom! Ik ben graag een avontuurlijke en aanwezige reisagent die zowel bewust ontregelt 😉 als ruimte en rust biedt.

Zowel individueel als in de groepstrainingen van Eigenwijs in Evenwicht ligt de Polyvagaal theorie onder de experimenten om het eigen biologische systeem te bevrienden via beweging, adem, speelsheid, systemisch, yoga, aanraking/massage. En via bewustzijn.

Individuele ingangen kunnen zijn waar pijn, rouw en emotie je activeren (=stress). Daar kunnen we samen bij aanwezig zijn het ruimte geven (via adem of een opstelling of juist met je hele lichaam). Om dan als vanzelf de natuurlijke richting te zien opkomen in het wijze lichaam naar waar het verlangen ligt, waar je meer van wil en daarmee doen, oefenen.

In groepen kan het pijnpunt ook een ingang zijn, dat zichtbaar wordt via systemisch werk of interactie oefeningen. En ook hier komen we steeds uit bij een gedeelde richting, een wens, missie en betrokkenheid. Verbinding die inclusief is.

Die energie zou je zomaar spontaan in beweging kunnen zetten en je groei-instinct doen huppelen: et voila flow.

Dat is in groepen zichtbaar dat ieders eigenheid ruimte krijgt om samen in beweging te komen vanuit afstemming (inclusief jezelf). In jouw gewenste richting, met lichaamswijsheid, levenskracht en bezieling.

Belichaamde intuïtie wijst de weg en kennis verlicht die weg

Schaamte in opvoeding en verbinding

“Ik zou maar stoppen met huilen, want je ziet er lelijk uit zo en als we buiten lopen, ziet iedereen dat. Of misschien blijft je gezicht wel zo staan. Dat wil je niet hè?”

Dit zei een oppas tegen een kind van 5 dat haar ouders miste en daarom verdrietig was.

Het was onze dochter, die dit later verontwaardigd met ons deelde.

Serieus, mijn broek zakte af en de boosheid en verbazing spoot bijna uit mijn oren en die ’oppas’ heeft uiteraard nooit meer op onze kinderen gepast.

Maar dat parkeerde ik voor later en in dat moment ging ik bij mijn (ook huilend prachtige want zo menselijk) meisje liggen en vroeg door, liet haar praten ‘waarom zou iemand dat zeggen?!’ en we waren samen bij de emoties die kwamen en gingen.

En vooral wilde ik haar laten voelen in mijn armen dat ze veilig was, ook met de afwijzing van verdriet en de boosheid en haar emotie daarbij. Precies goed zoals ze is, met ruimte voor ontlading. En we schudden samen met onze armen om de spanning van het stresssysteem (dat heel gezond reageerde op deze ongezonde omstandigheid) de ruimte te geven weer te veranderen.

Natuurlijk snapte ik dat die oppas bij voorbaat niet uit was op het pijn doen van een kind. Ze werd getriggerd in haar eigen schaamte, dat ze met een huilend kind over straat zou moeten en wat zouden anderen daar wel niet van denken?

En misschien wel een copy paste van reacties op haar eigen huilen als kind.

Of een uiting van haar verinnerlijkte overtuiging dat verdriet lelijk is en niet hoort in het zicht van anderen.

Maar die verantwoordelijkheid hoort niet bij een kind. Zij hoeft daar geen begrip voor te hebben.

Schaamte oproepen in een ander om jouw (ongezonde) overtuiging uit te leven, je zin te krijgen of je eigen gevoelens van schaamte niet te hoeven voelen, is misbruik, is destructief voor degene die dat moet ondergaan (en voor jezelf!) als dat regelmatig gebeurt.

Zo iemand gaat geloven dan ze innerlijk vast zit en het beperkt een onbevangen levensstroom.

(Enne de oppas is een mooi mens dat zelf misschien ook liefdevolle armen kunnen gebruiken in haar verdriet en/of bevrijdende dansjes waarmee de schaamte kan buitenspelen en oplossen in verbinding)

Nou wil ik met dit verhaal vooral niet suggereren dat schaamte iets slechts is. Ik zou eerder nieuwsgierigheid naar schaamte suggereren. Schaamte is namelijk gezond en helpt jou in de samenleving groeien.

Maar niet als (verinnerlijkte onbewuste) opvoedingstechniek.

En het andere:
Doordat dit moment toen de ruimte kreeg (via het lijf ipv alleen via woorden) heeft het niet bijgedragen aan een overtuiging dat verdriet lelijk is (waarop ze haar gevoel en gedrag zou aanpassen).

Het heeft met vele andere momenten bijgedragen aan een gevoel van verbinding en aanwezigheid. Die haar basis zijn nu 9 jaar later.

Als volwassene (los van dat ik deel van dit verhaal was) geeft het me een ingang naar mijn ervaring. Bij jou misschien ook.

Er zijn vele theorieën over schaamte (bv Brené Brown zegt hier mooie dingen over) maar de grootste inzichten komen via je eigen breinlichaam.

Enjoy the ride én gun jezelf verbinding 💛

Stress: een ongelukje en het zenuwstelsel

‘Ik dacht dat ik dood ging’, zei ze ontastbaar kalm. Ze is 10. Ik kijk opzij naar haar, zij kijkt recht door de voorruit.

In deze tijdbubbel lijkt de tijd opgeheven en zitten we eindeloos stil. Dan een ademhaling, een blik naar elkaar en een uitroep: ‘ik heb geen pijn’.

In die stille tijdloosheid is mijn geest superscherp en snel. Voorbij haar gezicht zie ik in de verte auto’s aankomen en we staan haaks op de weg, met de achterkant van de auto op de verhoogde rotonde geklapt, zomaar.

De auto start niet.
Ik kan haar niet laten uitstappen, te veel risico. Vlakbij komt een auto de rotonde op, de man kijkt me aan en rijdt door. Wat?!

De auto start nog niet.
‘Mijn leven schoot voorbij’, zegt ze. Ik grinnik en ben ontroerd. Filmisch.

De auto start nog niet.
Op de 70 km p/u weg komen de auto’s die ons in de bocht waarschijnlijk niet zien staan, snel dichterbij. Er moet nu iets gebeuren.

Dan start de auto, maar het wiel achter blokkeert.
Ik heb geen idee hoe, maar het lukt om van de rand af te komen en zonder te kunnen sturen, ons van de rondweg af veilig de ventweg op te krijgen.

We stappen uit, springen, lachen, huilen en dansen samen. Schudden, trillen, ongelovig lachen.

Papa/lief-held is snel bij ons na een belletje, tranen komen in zijn veilige armen, we pakken de dag op, ‘s avonds wordt de auto weggesleept en de garageman blijkt ook een held.

Niet alleen maakt hij de auto, hij weet me ook te co-reguleren over dat ‘zomaar’ en we rijden alweer maanden in dezelfde auto over dezelfde wegen met dezelfde mensen en vooral: we zijn zelf helemaal heel gebleven.

Eind goed al goed. Toch?

Toch slaat voor elke rotonde bij nat weer haar alarmsysteem aan en roept ze ‘langzamer!’.

Toch voel ik elke snelwegbocht mijn schouders naar elkaar toe trekken en ben ik me daardoor weer ineens bewust dat de wielen ‘zomaar’ onder me uit kunnen schieten.

Toch zijn allebei onze buiken aangespannen als we om 8 uur op de bewuste rotonde rijden.

Toch laat haar stem zich regelmatig horen op momenten die daarvoor ongemerkt voorbij gingen.

Haar systeem (en dat van mij) reageert na en leert door. Stress-systeem werkt, check, het geeft aan waar het ooit onveilig was of kan zijn.

En we kunnen moeilijk de wegen allemaal recht maken 🙂 of nooit meer autorijden. Of elke chauffeur vragen om met 30 km p/u te rijden (dat tempo hou ik zelf ook niet vol haha).

Dus laat maar komen, lief systeem, jouw manier om me veilig te willen houden. En dan luister ik en kies ik waar kan.

Door nu eens het tempo op de weg aan te passen.

Een andere keer samen te gillen, ademen m, praten of lachen.

Of het lijf te laten bewegen alsof het die schrik of angst is en dan verandert die emotie-energie vanzelf weer.

En we spelen ermee buiten de auto.

Het leven geeft ons ervaringen. Aan ons om ermee op ontdekking te gaan of niet. All good.

#stress #kleintraumainhetzenuwstelsel #balansinbeweging #regulatie #coregulatie #polyvagaaltheorie #belichaamdleiderschap #samenzijn #liefde

Verlangen – de vraag die blijft

Verlangen kan een afleidend iets zijn, zoals verlangen naar Netflix, eten, seks, alcohol, sport, spelletjes, of oplossingen bedenken. Het is vaak een vorm van afleiding, vermijding of onderdrukking (van bv emotie).

Dit is het soort ‘verlangen’ dat in de yogafilosofie RAGA heet. Aantrekking. Willen wat nu meteen fijn voelt.

Het tegengestelde van aantrekking is afkeer. Dat waar je van weg wil, niet-fijn vindt, wordt in de yogatraditie ook DWESA genoemd.

Vanuit vele oude tradities is de uitnodiging hier bewust van te worden en ruimte of pauze te voelen. Zodat je geen speelbal wordt tussen fijn en niet-fijn, uitgeput door vermijding van niet-fijn, of verslaafd en onvrij aan ‘fijn’.

Een ander verlangen

Verlangen op een diepere laag heeft te maken met levensvreugde. Jouw richting. Of verlangen naar essentiële voeding om het leven te laten stromen om jouw authentieke bijdrage te geven aan wat het leven (via je omgeving) vraagt.

Dit verlangen komt in de buurt van bij SANKALPA, intentie, in de yogatraditie. Ik noem het ook wel ‘de vraag die mag blijven’.

Afstemmen op het tweede, het ‘verlangen ten leven’, valt te trainen. Via aandacht en ermee in actie zijn, doen, klank en beweging geven. Dat versterkt de verbindingen in je hersenens om op ontdekking te zijn met dat wat je jezelf gunt vanuit je ware natuur.

Felt sense en de vraag die blijft

Je kan als mens belichaamd bewust worden van dit levensverlangen via je felt sense – wat via je wijze lijf te voelen is. Dat kan zich tonen als diepe rust, kippenvel, een impuls om te bewegen, emotie, een zucht, gaap een beeld dat opkomt, of een kleur, of een glashelder inzicht (ahaa!).

Het gaat voorbij aan wat je wil voor je zgn gescheiden ik-je, naar de plek waar je in ontmoeting bent met alles om je heen. Naar wat je de wereld in kan brengen als jij. Je bent dienend door te dóen voor de samenleving – inclusief jezelf, namelijk in contact met jouw/de levensstroom (prana, ruach, chi).

Het vermoeden dat daar meer van mogelijk is, de vraag naar dat verlangen laten blijven, zonder te laten verdwijnen door één antwoord te geloven.

Verlangen dat je diepste groei dient

De vraag levend houden, ondanks alle antwoorden die je hoofd erop wil geven (en waar je ook lekker mee kan spelen als je wil, of je kiest om die gedachten als sneeuwvlokken verder laat glijden en opgaan in het geheel). Dienend aan jouw diepste natuurlijke groei-instinct en aan de hele samenleving. Want je brengt dan wat alleen jij op jouw manier te brengen hebt.

Wat gun jij jezelf? Hoe laat jij de vraag ronddwarrelen door je bestaan?

#beinthedoing #balansinbeweging #speeljevrij #polyvagaaltheorie #vrijmenselijk #modderigespiritualiteit #belichaamdleiderschap #embodiment #herwilderen #eigenwijsinevenwicht #naturalgrowth #devraagdieblijft #verlangen #sankalpa #voorbijfijnennietfijn

Laat je een systeem je menszijn veranderen of andersom? Schoolsysteem voorbeeld

In de school-ouder(tienminuten😅) gesprekjes wordt het systeem direct zo duidelijk.

‘Zo, dus jullie hebben een vraag of zorg over je dochter. Laat maar horen.’

Nou de enige vraag is eigenlijk:
‘hoe ziet u haar?’

‘Nou ja uh, ik heb van allerlei leerlingen statistiekjes en tabellen gemaakt, maar niet voor haar. Ze staat er voor alle vakken goed voor.’

‘En buiten de cijfers om?’

‘Nee ik heb niets negatiefs over haar te zeggen’

‘Nou, iets positiefs dan?’

….

Hij stamelde na een stilte dat het wel positief was dat ze niet met de druktemakers meedeed.

En dat, dat is dus wat er mis is. Er is niet systematisch aandacht voor de mens die elk kind daar is, buiten cijfers, lastig gedrag of zogenaamde (leer)problemen om.

Wij zaten daar precies om die reden, om door elkaar even te zien, contact te maken. Bij deze docent (mentor) ruimte te wrikken in een systeem dat in iemands hoofd is gaan vastzitten: Zie haar. Kijk open.

Ook deze leerling (ons kind en alle soortgenoten haha) waarvan de hele basisschool door leraren gezegd is dat ‘ze er van haar wel 40 in de klas kunnen hebben’, heeft recht om gezien te worden, steun te krijgen bij waar ze hapert en vooral aangemoedigd worden in de richting die ze wil qua leren omdat ze er blij wordt.

Ook als haar cijfers geweldig zijn, ze sociaal krachtig en emotioneel stabiel is.
Ze is net zo mens.

Het schoolsysteem mag hopelijk in een kernvisie transformeren in de komende jaren en decennia.

Voor de volledigheid:

A) deze mentor is een aardig mens dat welwillend is. Maar niet gewend aan deze manier van kijken en dit gesprekken.

B ) er zijn leraren en mentoren die hun menszijn juist het systeem laten beroeren ipv andersom.

Ik ben nog steeds dankbaar voor zo’n directeur die, toen we met onze India-richting voor hem zaten, zei: ‘doen! Ze gaan daarvan meer leren dan ik ze hier op school kan laten leren. Geen idee hoe we het gaan doen, maar laten we samen pionieren.’

Ik ben nog steeds dankbaar voor zo’n leraar die in haar laatste twee jaar basisschool bijdroeg aan de ruimte die dochter in durfde nemen om stevig naar middelbaar te gaan.

Ik ben nog steeds dankbaar voor de mentor in haar brugklas, die zo kon relateren dat ze er de hele middelbare school op kan teren (en met wie ik het liefst leuke belichaamde onderwijs projecten zou ontwikkelen).

Ik ben dagelijks (echt dagelijks) dankbaar voor de leerkracht van andere dochter die nu in haar twee laatste basisschooljaren ruimte in relatie biedt voor ontdekking en ontwikkeling op vele vlakken. Hoe vrij (op haar eigen manier) ze nu praat, beweegt, creatief, intuïtief is en vraagt.

Deze mensen zullen vast menselijke relaterende impact hebben op het transformerende schoolsysteem. 🙏🏼

Wat kan ik doen?

In gesprek (in relatie) blijven gaan, juist zonder problemen.

Voorleven dat er al gewoon ruimte is voor jou, net als voor anderen.

(En misschien dus samenwerken met die ene mentor 😅 zal ik hem gewoon eens een berichtje sturen? )

Dat ben je óók!

Dat ben je óók’, zei ze zachtjes.

Terwijl zij en haar man naar me bleven kijken, veel stilte toelatend. Ik zat huilend, snikkend, niet wetend waar het te zoeken op hun bank. 

Op de zachte verwelkomende bank zat ik daar toen midden in een rauw stekelig overweldigend rouwproces. Degene die mij alles liet zijn, in alle vormen, was zomaar dood gegaan, na veel te kort in het leven samen te hebben geleefd (dat kon ik nog niet alleen, alles zijn). 

Vulkanisch was het. Niet alleen de emoties en ontbering rond zijn dood, maar het hele overleven ervóór dat ik met vele reizen, ontmoetingen en avontuur had opgeleukt. De existentiële eenzaamheid raasde naar buiten. 

Deze mooie mensen wilden me laten voelen dat ik geliefd was en zeiden ‘voor hoeveel mensen ik iets beteken’. 

Uit mijn tenen stroomde de pijn: ‘ja dat weet ik. Ik voel mensen, kan er voor ze zijn in hun emoties, ik kan leuke diepe gesprekken initiëren die voeden, ik kan grappig en luchtig doen, ik kan mensen meeslepen op avontuur weg van geklaag, ik kan energie uitdelen als snoepjes. En ik kan reizen, mensen ontmoeten en oude culturen diep in me ervaren en daarover delen en inspireren. Maar dat ben ik allemaal niet. 

Dít ben ik. Hier, deze chaos, puinzooi, deze diepe afgrond, zwart, dát ben ik. En dat willen diezelfde mensen allemaal niet. Dus kan ik niet bestaan.’ 

En daar was de zin. 

‘Dat ben je óók’. 

Ik wilde er iets tegenin brengen, deed ik vast ook mij kennende, maar er was niets. 

Alles in me wist dat dit klopte, ook al was het niet de tijd toen om dat ruimte te geven.

Toen mocht de aandacht en ruimte op die zwarte chaos van rauwe rouw, het verdriet ‘nemen’ om het vrije leven later te kunnen nemen en laten stromen. En dat kreeg ik op die bank, vele, vele keren in hun nabijheid: ruimte voor rouw. 

Tegelijk legden ze er heel zacht een dikke gekleurde deken naast, zonder dat ik er iets mee hoefde in het moment. De deken die symboliseerde dat ik ook de reizende, grappige, diepdenkende, diepvoelende, empathische, verbindende, oudecultuur en natuurliefhebbende, irritante, inspirerende, ontmoetende, avontuurlijke ik was. 

Twintig jaar later hoor ik die woorden nog soms. Net nog. Als ik soms een zuigende diepte voel en de tranen stromen zomaar, dan komen oude existentiële en eenzame gedachten mee. 

Zo werkt dat in ons zenuwstelsel leerde ik later, gedachten plakken zich vast aan je staat van zijn. Je denkt dat je denkt, maar het zijn automatische vuringen van het brein, die dat doet omdat het al zo vaak samen is gegaan. 

Het leven leerde me in die twintig jaar ‘alles te zijn’. Ik ben me veilig gaan voelen in vormeloosheid en alle vormen via mijn lijf. Ik ervaar diep in de cellen dat zwart ook een kleur is in mijn wereld 🙂 net als wit en dat ik ze allemaal ben (en niet ben) als deel van het grote geheel. 

Als ik in zo’n soms-moment dat even niet meer weet, de tranen op mijn wangen voel, mijn handen ondersteuning laat geven aan mijn hoofd, en de on-gedachten zie opkomen, hoor ik plots, net voordat ik ze geloof: dat ben je óók.  

Ars Moriendi

Ars Vivendi

En ik 

En jij

#beinthedoing #balansinbeweging

Over schaamte, verbinding en beuken

Het is zo’n vier jaar geleden. Ik herkende het in een seconde in hoe hij bewoog: een man die vanzelfsprekend ruimte inneemt. En ik merkte een ontdekkingskriebel in me op.

Op zo’n twee meter voor me staan stoelen zo dicht op elkaar dat er met moeite een persoon langs kan, niet twee tegelijk. De man aan de andere kant van dit obstakel loopt breed, trefzeker, lijkt gewend zijn zin te krijgen.

Vaak vond ik zo’n situatie niet belangrijk en gaf ik de ander voorrang, waarom niet? Soms had ik er last van. Voelde ik me geïrriteerd.

Soms liep ik door net als mijn tegenligger. Maar dan had ik nog een tijd allerlei stressgevoelens in mijn lichaam en daarbij gedachten die er vooral op neerkwamen dat de ander toch teveel ruimte in nam en mijn gedrag rechtvaardig was.

Hoe meer ik leerde over schaamte, hoe nieuwsgierig ik ook naar dit soort situaties werd. Want dat ‘stressgevoel’ kon ik onderzoeken. Hoe en waar voelde ik het in mijn lijf? En was het niet doodgewoon schaamte die de zelfverdedigende gedachten nodig maakte?

Schaamte is overal. Het is verstopt onder vele laagjes in mens en samenleving. Schaamte vernauwt, verkleint, roept onbewust afweermechanismen wakker zoals agressie, vinger wijzen, anderen kleineren, of zelfdestructief gedrag. En dat op heel subtiele manieren.

Schaamte in ongezonde zin beperkt ons. Door er bewust van te worden en we op een veilige manier mee te spelen, brengt het ons juist innerlijke vrijheid.

Schaamte is in essentie namelijk een gezonde sociale emotie die bijdraagt aan het leven in een samenleving. Schaamte kun je zien als signaal. Een behoefte aan ruimte in verbinding.

Terug naar de zelfzekere man en mij en de vernauwing tussen ons in. Ik voelde mijn handen gaan trillen, maar met een speels lachje in mijn hart. Ja, ik ga doorlopen om te oefenen. Zonder geïrriteerde gevoelens, met een beetje spanning en nieuwsgierigheid wat er precies zou gebeuren.

Hij liep net zo stevig door als verwacht, net als ik. Onze schouders beukten tegen elkaar. Hij keek even verrast. Ik glimlachte. We vervolgden onze weg. Ik trilde nog even door terwijl mijn hartslag weer vertraagde. Dat was het. Geen druk hoofd, geen woedende reactie en wel een gevoel van vrijheid. Want ik had bewust kunnen kiezen in het moment.

Juli 2022

Meebewegen en aanpassen

In de Efteling zaterdag regende het aan een stuk door! Iedereen liep met poncho’s, paraplus en doorweekte kleding. En het was druuukkk 😳

Ik loop dan gefascineerd rond, want dan ineens laat niemand zich door de regen tegenhouden. Gillen we net zo hard vrolijk in achtbanen, staan we ellenlang in wachtrijen om te gaan met verveling en ontstaan nieuwe spelletjes en gesprekken, laten we onze lieve lijven doodsangst doorstaan en lachen we erom.

Die opties hebben we dus in ons. Ook op werkdagen, ook als het leven andere vormen van stress brengt. Het gaat om keuzevrijheid, innerlijk bewegen en je niet tegen laten houden te genieten.

Natuurlijk heeft de regen en kou effect. Ons zenuwstelsel staat dan meestal wat sneller op standje onveilig. De vier meiden die we bij ons hadden wilden meestal niet alleen de rijen en attracties in (wat op zonnige dagen als vanzelf wel gebeurd).
Dus gaan we samen.

En een momentje droog zitten in een horeca plek helpt de rust, warmte weer te laten terugkeren, waarna de energie helemaal weer bruist en de rest van de attracties en wachtrijen voorbij vliegen en het ineens 20u in de avond is tot grote verbazing.

Ook in het dagelijkse kunnen we meebewegen met wat er is én aanpassen wat nodig is voor de staat van je (zenuw) gestel.

Nou ja, zomaar een Efteling overdenking 🤪

20 jaar liefde via rouw

“Ik ga dit niet nog 20 jaar doen, met jouw doodzijn hier blijven”, zei ik in wanhopige tranen.

En vandaag (26 jan 2022) is het dan 20 jaar na het ongeluk. En ik ben hier. Ik ben aanwezig, vol hier en senang met wat het leven door me heen laat gaan. Dat is dus niet altijd zo geweest en is ook niet moeiteloos gegaan.

Tim liep net naast me naar de plek van het ongeluk, de boom, de weg, de symbooltaal, de weg in voor en na, de veilige achterkant. De roos die ik vanmorgen van hem kreeg en we aan de boom gaven, ten leve.

Als ik meevoel met de mij-uit-die-eerste-jaren, kan ik niet anders dan begrijpen dat het ver boven mijn draagkracht ging en wat ik ook gekozen zou hebben, valideren en ruimte geven. En de keuze bleek hier. In liefde, in menselijkheid, in relatie en in eigenheid.

Ik voel dagelijks dankbaarheid in de diepste diepten voor de liefdes om me heen, Tim, Jana, Isha en onze innercirceltribe. En voor naast de horizontale lijn, de diepte en hoogte op de verticale lijn. De bron waar ik via beide lijnen op in kan pluggen, gevoed (nourished) wordt en bezield leef. En immens daarin dankbaar ook voor de oude wijze leraren die in mijn leven zijn. ZIJN. En in ziel- en hartconnectie is Johan.

Het diepe duistere donker waar ik die eerste jaren buikschuivend klauwend door heen ging. Ik krijg er soms nog tranen van als ik terugdenk aan die jaren waarin ik afdaalde in het rauwste rauwe en de diepste eenzaamheid. En steeds weer vond ik daar zijn Liefde. Dat ik ook zó, zo in stukken uiteen gevallen, bestaansrecht had.

Waar de meeste levenden om me heen vonden dat ik door moest, hem moest loslaten, de pijn liever niet wilden zien/horen, ik aan anderen moest denken, moest genieten en niet zo zwaar moest zijn, kon ik in zijn liefde, wél zijn wie ik was, ook in al deze vormen. En was de zin uit een nummer eindeloos vertrouwen “zolang ik je niet verlies, vind ik heus wel mijn weg met jou’. En dat bleek.

In zijn energie ontmoette ik de Liefde in alle immensheid en manifestaties na de dood.

En ik zag hem alle weken, maanden en jaren die volgden hangend in de deuropening met een glimlach kijken naar mij en mijn leven. Of kon ik in wanhoop in de wijdsheid van zijn aanwezigheid wegkruipen, bestaand zoals ik was en ontving ik energie voor herstel. Na tien jaar voelde ik alsof zijn dood opgeheven was. En in een van de zwaarste perioden daarna was hij gewoon nietdood aanwezig.

De afgelopen jaren ben ik onze interactie en dat wat ik voelde en ontving, wat hij gaf, ook in het licht van de polyvagaal theorie gaan zien. Hoe jong hij ook was, hij was voor mij een master co-regulator.

Ik met mijn vele sympathische reacties, strijdend voor recht, intens emotioneel, of in vurige betogen, dat riep vrijwel bij iedereen een sympathische (en dan is er ruzie) of dorsale (en dan was er disconnectie en eenzaamheid) respons op.

Hij bleef in zijn eigen energie en diep betrokken als ik eens iets deelde wat er toe deed. Ik zie me nog met starre snelle bewegingen kleding in de kast leggen, staccato boos pratend over iets pijnlijks. Iets wat ook hem raakte. En ik verwachte stilte en weggaan of een reactie met irritatie toen ik hem vanaf de kast een blik toe wierp. Hij zat op de rand van de bank. Hij keek naar mij met een blik waarin ik niets anders kon lezen dan echtheid en nabijheid. En hij bleef. Ik hoorde hem zeggen toen de stilte me teveel werd: ‘weet je wat ik nu voel? Ik voel buikpijn voor jou’. Al mijn sympathische wapens smolten in die pure aanwezigheid en met zijn armen om me heen waren mijn tranen veilig en helend. (En was in retrospect de staat van mijn zenuwstelsel ventraal-dorsaal geworden.)

Vandaag, net als op vele onverwachte momenten, eer ik zijn leven, de bruisende levende energie die hem kenmerkte en wat hij mij gaf en ik door de jaren heen integreerde. Intregratie to the max in mijn aardse zijn.

Integratie in het leven wat na enkele jaren stroomde richting Tim en de magie die zich toen patsboem kenbaar maakte en in het doorworstelen van grote (inter)menselijke rugzakken en patronen 😅. Tim zei ergens in het begin ‘nu hoef je hem niet meer alleen te dragen’. Die grootsheid. Die warmte. En ook dat veranderde vloeiend weer naar daar waar niets gedragen meer hoefde worden. Naar alleen nog stroom van Leven in Liefde. Hier. En overal. Ik dank en verstil.

20 jaar van voor en na is een.